एका पित्याचे 'चिरंजीव' पत्र

आज पितृदिन... अब्राहम लिंकन ने हेडमास्तरांस लिहिलेल्या पत्राचा हा अनुवाद रात्री नऊच्या Fathers' Day special बुलेटिन साठी कवितारूपात लिहिला होता. १५ मिनिटांच्या डेडलाईनमुळे हात थरथरत होता, पण जमून गेलं.... आणि संपवतांना इतकं भरून आलं! :)

(हा मूळ पत्राचा अनुवाद नाही. वसंत बापटांच्या रूपांतरावरनं लिहिला आहे. :D
वरील इंग्रजी दुवा विद्या भुतकर ह्यांच्या सौजन्याने)
__________________________________________________

मेरा लाल जानेगा कि सभी लोग इंसाफ़परस्त नहीं होते,
मगर उसे यह सिखाएं कि हर बदमाश के साथ, एक साधू भी इस दुनिया में आता है.
खुदगर्ज़ राजनेता भी होते हैं, वैसे ही जीवन लुटाने वाले नेता भी.
मैं जानता हूँ कि सब कुछ जल्दी में नहीं सीखा जाता,
पर उसे यह मालूम हो, के पसीने से सींचा एक सिक्का, लूट के खज़ाने से भी कीमती है...

...सिखाइये उसे- हार कैसे हज़म करें,
विजय के आनंद में हम, कैसे संयम धरें,
आप से हो सके, तो जलन से उसे बचाएं ,
सिखाइये मेरे बेटे को- खुशी कैसे मनाएं...
गुंडो से डरे नहीं, आसान है- उन से हारें नहीं...

खोलिए उस के लिए, किताबों के भंडार,
लेकिन उस को दिखाएं भी, कुदरत के शृंगार...
इन्हें जानने के लिए, दें मन को इत्मिनान,
दिखाएं भवरों की और परिंदों की उड़ान,
फूलों से महकी पहाड़ों की ढलान...

स्कूल में सिखाएं सुनना- अपने जमीर की पुकार,
झूठी तारीफ़ से बेहतर है, सीधी आयी हार...

गलत ठहरायी जाए तो भी- अपनी कल्पना अपने विचार,
इनका लें आधार, भले ही दुनिया मिलकर उसे कहे बेकार,
'जैसे को तैसे' के सीखे वह व्यवहार...

सिखाएं उसे...
सत्ता के चमचों की भीड से कैसे बचा जाए...
अपना अलग अस्तित्व, कैसे रचा जाए..
सुने सब जन की, पर करे वह मन की...

सिखाएं उसे, आंसू बहाने में कोई लाज नहीं,
बताएं उसे, साच पर कोई आंच नहीं...

सिखाएं उसे, मज़ाक का मज़ाक उडाना...

ताक़त और अक्ल बेच कर चाहे जो भी वह कमाए,
लेकिन दिल और रूह अपनी वह कभी न गंवाए,

बेटे को मेरे प्यार और दुलार दें,
पर इस प्यार से उसे बिगाड न दें..

बेसब्री का जोश सिखाएं मेरी औलाद को,
सब्र की तपिश से चमकाएं इस फ़ौलाद को...

सिखाएं उसे अपनी नीयत पर विश्वास करना...
फिर खुद सीखेगा वह, इंसानियत पर विश्वास करना...

माफ़ करिए गुरुजी, बहुत बोल गया... कितना कुछ मांग गया...
कीजिए आप से जितना बनता है... मेरे बेटे के लिये... बड़ा ही प्यारा है वह...

--योगेश दामलिंकन

Sunday blues...

'रात्र-रात्र घराबाहेर' ची कल्पना गमतीशीर जरी वाटत असली, तरीही शेवटेशेवटी तेही अंगावर येऊ लागतं!
येत्या आठवड्यापासून दुपारच्या शिफ़्ट च्या कल्पनेची भुरळ पडते, आणि योगेश कामाला लागतो.

सहाचं बुलेटिन रात्री अडीच-तीन ला निश्चित झालं असलं, तरी रनडाऊन एडिटर (हा क्रम ठरवणारा) पहाटे ५:४० ला फोन मारून नसलेली बातमी "बन गई क्या" विचारून आश्चर्याची (धक्का नाही) 'ढुशी' देतो. कधीकधी अशा दोन-तीन बातम्या बोकांडी येऊन बसतात. ४० सेकंदांचाच तुकडा कापायचा असला, तरी दृश्यांचं सातत्य, कमीजास्त होणारा व्हॉल्यूम, मध्येच बंड करणारा कंप्यूटर, नसलेली दृश्यं संग्रहांमधून उचलणं, त्यांत हयात नसलेली माणसं on screen जाऊन सकाळीसकाळी प्रेक्षकांना धक्का देणार नाहीत ह्याची काळजी घेणं असले सोपस्कार पार पाडून बातमी तपासायला द्यावी लागते.

४० सेकंदांच्या बातमीत व्हीडिओ एडिटर चारशे चुका शोधणार, आणि त्या बातमीची तीन आवर्तनं उसवून पुन्हा बेतणार... म्हणजे ४० सेकंद पडद्यावर न्यायला किमान १० मिनिटांची तपस्या आणि मौल्यवान रक्त आटवणं असल्या पायर्‍या असतात.

त्या दिवशी अशाच 'ऐनवेळच्या' दोन बातम्या हैराण करतात. आता किंचाळी फोडून प्राण सोडायचाच पर्याय शिल्लक असतो. तितक्यात, सहाच्या शिफ़्टची एक देवदूत येऊन म्हणते, "योगेश, 'संसद में हंगामा' तुम कर लो, 'मंत्री की शादी में अश्लील नाच' मैं कर लूंगी!". एरव्ही हसून मुरकुंडी वळली असती, पण आता एक एक सेकंद सोकावलेला असतो. बैल खालमानेने जू ओढतो.

दोन दिवसांच्या सुट्टीतला पहिला दिवस शरीराच्या झोपेची घडी परत बसवण्यात जातो, तर दुसरा दिवस साप्ताहिक आवराआवरीचं सोंग वठवण्यात जातो. आता नवी शिफ़्ट,

दुपारच्या शिफ़्टमध्ये रात्रीच्या शिफ़्टइतकी धावपळ नसते. एकतर सकाळी बनलेल्या 'वरणात' पाणी घातल्या जातं, किंवा मग ताज्या बातम्या एडिट करायला पुरेसे सीनिअर एडिटर्स असतात. अशावेळी जास्त कामं म्हणजे नव्या बातम्यांचं स्क्रिप्ट लिहिणं, आणि टीवीच्या पडद्यावर जी अक्षरं जातात त्यावर लक्ष ठेवणं. खरी धांदल सुरू होते, ती प्राईमटाईम मध्ये. काम वेगळं काही नसतं, ऑफिसातली गर्दी आणि गोंधळ हे समप्रमाणात वाढलेले असतात. एकतर दोन माणसं एकच काम 'आपण एकटे' समजून करत असतात, किंवा मग 'करेल कुणितरी' म्हणून एखादं काम बेवारसही पडून राहतं!


खूप दिवसांनी रविवारचा दिवस जागेपणात जातो... राजकारण्यांपासून जनसामान्यांपर्यंत सगळेच सुट्टीच्या मूडमध्ये असतात. इतक्या उन्हाळ्यात बाहेर जाऊन उचापती कोण करणार? अशावळी 'बातमी'पदाला पोचणार्‍या घडामोडी ह्या सहसा मंत्र्यांच्या वातानुकूलित ऑफिसांतून-थिएटर्स किंवा तत्सम 'उच्चभ्रूऽऽऽ' परिसरांतून येतात. (नाही असं नाही. अपघात, निधनं आणि पूर्वनियोजित निदर्शनं ही उन्हाळा असला तरी 'पार पडतात'.)

त्यामुळे वीक एंड्स ना कामाची धावपळ नसते, डेस्कच्या तमाम यंत्रणेवर एकूणच गर्भार गायीचा उत्साह झळकत असतो.

पहा.... इतकं लिहूनही मी अजून एकही ठळक मुद्दा मांडला नाही... यावरून एकूणच मनस्थितीची कल्पना यावी! :)